Kiedy można obniżyć pensję pracownikowi?

Zdarza się, że pracodawca nie tylko nie chce podwyższyć pensji, ale nie chcąc zwalniać swoich sprawdzonych pracowników, obniża wynagrodzenie. Należy jednak pamiętać, iż ustalone w podpisanej umowie o pracę pobory podlegają szczególnej ochronie prawnej. Dlatego też szef może obniżyć pensję tylko w określony sposób, aby było to zgodne z prawem.

Szybko zmieniające się realia ekonomiczne i galopująca koniunktura sprawiają często, że przed pracodawcą pojawia się dylemat: czy lepiej jest zwolnić pracowników, czy też w ramach koniecznych oszczędności szukać brakujących pieniędzy w innych obszarach. Jednym z takich rozwiązań jest obniżenie wynagrodzeń pracowników, dzięki którym zatrzymuje się cennych pracowników, utrzymujących to samo zatrudnienie.

Jak obniżyć wynagrodzenie zgodnie z prawem

Pracodawca zawsze musi działać zgodnie z przepisami prawa pracy. Jeśli dochodzi do zmniejszenia kwoty wynagrodzenia, to wyłącznie w wyjątkowych sytuacjach, np. w przypadku trudności z utrzymaniem się firmy na rynku. Można to zrobić na mocy porozumienia zawartego pomiędzy pracodawcą a danym pracownikiem bądź wszystkimi pracownikami (porozumienie zbiorowe) lub za pomocą wypowiedzenia zmieniającego warunki płacy. Ta pierwsza forma wymaga zgodnego oświadczenia woli od obydwu stron, które sporządza się na piśmie z dokładną datą obowiązywania nowych warunków płacy (w przypadku jej braku o zmianie treści umowy decyduje data zawarcia porozumienia).

Jeżeli pracownik nie wyrazi zgody na zawarcie porozumienia, to pracodawca ma prawo obniżyć mu pensję na mocy tzw. wypowiedzenia zmieniającego. Tego rodzaju dokument zawiera się na piśmie, do którego w przypadku umowy zawartej na czas nieokreślony dołącza się uzasadnienie. Jeśli pracownik nie zgodzi się na nowe warunki płacy, to po upływie połowy okresu wypowiedzenia nastąpi rozwiązanie z nim umowy o pracę. Należy zwrócić uwagę na to, aby nowe wynagrodzenie nie było niższe od minimalnego wynagrodzenia w kraju, gdyż będzie to sprzeczne z obowiązującym prawem.

Sytuacje, w których pracodawca może zgodnie z prawem obniżyć pensję pracownika:

• jednoczesne zmniejszenie zakresu wykonywanych zadań przez danego pracownika,
• forma środka dyscyplinującego,
• obniżenie jakości usługi bądź produktu (wynagrodzenie niewłaściwe w stosunku do wydajności i jakości pracy),
• trudności w utrzymaniu firmy (przyczyny ekonomiczne),
• realizacja zasady równego traktowania w zatrudnieniu (takie samo traktowanie pracowników pod względem uposażenia oraz zadań)

Kary za działanie sprzeczne z kodeksem

Pracodawca, który bezpodstawnie i bezprawnie obniża wysokość pensji bądź też innego świadczenia pieniężnego za dopuszczenie się wykroczenia przeciw prawom pracownika podlega karze grzywny od 1 000 do nawet 30 000 zł. Wszelkie kwestie związane ze zmniejszeniem pracownikowi wynagrodzenia określa Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. wraz z Kodeksem Pracy, a także orzecznictwem Sądu Najwyższego.