Sytuacja na rynku kredytowym wg ankiety NBP

Wiele osób stojących przed decyzją o zakupie mieszkania zastanawia się, czy banki złagodzą w najbliższym czasie politykę kredytową. Tymczasem z ankiety przeprowadzonej przez NBP pt. „Sytuacja na rynku kredytowym” wynika, że dotychczasowe kryteria udzielania kredytów hipotecznych zostaną utrzymane. Dotyczy to również zasad udzielania finansowania dużym przedsiębiorstwom.

Cykliczne badanie prowadzone przez Narodowy Bank Polski ma pozwolić poznać kierunki zmian polityki kredytowej, czyli dostarczyć informacji na temat kryteriów oraz warunków, na jakich banki udzielać będą kredytów. Ankieta dostarcza również informacji o kształtowaniu się popytu na kredyty na polskim rynku. W ankiecie udział wzięli przewodniczący komitetów kredytowych 23 banków.

Przez kryteria udzielania kredytów należy rozumieć ustalony przez bank minimalny poziom zdolności kredytowej, pozwalający klientowi na otrzymanie kredytu. Warunki udzielania kredytów to z kolei elementy umowy kredytowej, takie jak marża, pozaodsetkowe koszty kredytu, jego maksymalna wysokość i okres kredytowania, a także wymagane przez bank zabezpieczenia. Pod koniec 2022 roku wyraźnie widać było spadek aktywności na rynku kredytowym. Banki zaostrzyły kryteria udzielania kredytów w związku z gorszą sytuacją polskich gospodarstw domowych i sytuacją makroekonomiczną. Na spadek liczby udzielanych kredytów hipotecznych wpływał również wzrost inflacji, zmiany w wydatkach konsumpcyjnych, ryzyko związane ze zmianami wysokości stóp procentowych, a także znaczny spadek zdolności kredytowej Polaków spowodowany wydanymi w marcu 2022 r. wytycznymi Komisji Nadzoru Finansowego, do których zastosować się musiały banki.

Z najnowszej ankiety NBP wynika, że w segmencie kredytów mieszkaniowych nie należy spodziewać się zmian kryteriów udzielania kredytów. Eksperci nie spodziewają się również zmian w wielkości popytu na kredyty. Warto jednak wspomnieć, że w lutym 2023 r. ogłoszono zmianę rekomendacji KNF w sprawie buforu przyjmowanego przy obliczaniu zdolności kredytowej, by uwzględnić ewentualne przyszłe wzrosty stóp procentowych. Dla kredytów o okresowo stałym oprocentowaniu obniżono zalecaną wartość wspomnianego buforu z 5 pkt proc. do 2,5 pkt proc. Dla niektórych kredytobiorców może to oznaczać wzrost zdolności kredytowej.

Podobnie wygląda sytuacja na rynku kredytów dla sektora małych i średnich przedsiębiorstw. W ostatnim kwartale 2022 tutaj również zaostrzone zostały kryteria, zarówno dla kredytów krótkoterminowych, jak i długoterminowych. Ma to związek z niezbyt optymistycznymi prognozami rozwoju sytuacji gospodarczej. Kryteria udzielania kredytów dużym przedsiębiorstwom nie uległy natomiast zmianie. Niektóre banki zdecydowały się na podniesienie marży dla kredytów obarczonych większym ryzykiem oraz podniosły nieco wymagania dotyczące zabezpieczenia. Spadek liczby inwestycji przełożył się na spadek popytu na kredyty w sektorze MŚP. Ankietowani oceniają, że pierwszy kwartał 2023 roku przyniesie niewielki wzrost popytu na kredyty krótkoterminowe, a spadek na kredyty długoterminowe. Banki nadal będą zaostrzały politykę kredytową wobec małych i średnich przedsiębiorstw, a kryteria dla dużych firm raczej zostaną utrzymane.

W segmencie kredytów konsumpcyjnych, w związku ze spodziewanym pogorszeniem sytuacji gospodarczej, ponownie zaostrzone zostały kryteria polityki kredytowej oraz warunki udzielania kredytów – wzrosły m.in. marże. Zaostrzone warunki udzielania kredytów spowodowały, że popyt na nie był wyraźnie mniejszy. Pierwsze miesiące 2023 r. nie przyniosą zmian w tym zakresie. Nadal oczekiwany jest spadek popytu na kredyty konsumpcyjne i zaostrzanie polityki kredytowej w tym segmencie rynku.