Zarządzanie w czasie kryzysu

System zarządzania przedsiębiorstwem (ang. corporate governance) w najprostszym ujęciu sprowadza się do planowania (określania celów), podejmowania decyzji, organizowania i realizacji poszczególnych zadań, między innymi poprzez wykorzystanie zasobów firmy oraz do ich kontrolowania, w celu osiągnięcia określonych korzyści – najczęściej w postaci dodatniego wyniku finansowego. W jego ramach wyróżniane jest: zarządzanie strategiczne, odwołujące się do wizji, misji oraz zadań przedsiębiorstwa, zarządzanie operacyjne, polegające na realizacji działań (projektów) bieżących, zarządzaniu wiedzą i zasobami ludzkimi oraz zarządzanie ryzykiem.

Zarządzanie każdą firmą związane jest w pewnym, większym lub mniejszym, stopniu z ryzykiem, wynikającym przede wszystkim z dość wysokiego stopnia nieprzewidywalności oddziaływania (zwłaszcza) czynników makroekonomicznych na funkcjonowanie przedsiębiorstwa. Niemożność stuprocentowego przewidzenia konsekwencji określonych, zarówno zewnętrznych, jak i wewnętrznych, działań może okazać się szczególnie niebezpieczna w czasach dekoniunktury. Wywołany przedłużająca się recesją, kryzys (finansowy, ekonomiczny itd.) prowadzić może do spadku poziomu sprzedaży produktów lub usług, wzrostu kosztów funkcjonowania przedsiębiorstwa, konieczności ograniczenia działalności firmy do realizacji podstawowych zadań (ograniczenia prowadzonych inwestycji), a w skrajnych przypadkach do dezorganizacji jej funkcjonowania oraz chaosu decyzyjnego i kompetencyjnego. Sytuacja kryzysu wymaga wprowadzenia określonych zmian, dotyczących przede wszystkim sposobu podejścia do organizacji przedsiębiorstwa, wdrożenia odpowiednich działań naprawczych oraz scenariuszy zapobiegających i/lub łagodzących jego skutki w przyszłości.

Wypracowaniu odpowiednich działań służy tak zwane zarządzanie kryzysowe. Wiąże się ono najczęściej z koniecznością przeorganizowania struktury i strategii działalności firmy, zmianą sposobu realizowania poszczególnych zadań, restrukturyzacją wydatków, uruchomieniem rezerw finansowych oraz optymalizacją zasobów. Mając na celu zapobieżenie utraty płynności finansowej przedsiębiorstwa, a w konsekwencji jego upadłości, wymaga wprowadzenia, często drastycznych w odbiorze, zmian (na przykład redukcji zatrudnienia) w stosunkowo krótkim czasie.

Zarządzanie kryzysowe nie odnosi się jednak wyłącznie do działań doraźnych, podejmowanych w sytuacji załamania rynku. Wypracowanie odpowiedniego systemu pozwala bowiem na częściowe przewidzenie zbliżających się trudności. Odwołuje się ono między innymi do umiejętności obserwacji rynku – wychwytywania nawet najmniejszych oznak nadchodzącego kryzysu, trafnej interpretacji symptomów oraz znajomości dynamiki procesu, monitorowania poszczególnych składowych przedsiębiorstwa i segmentów rynku szczególnie podatnych na zmiany, ochrony zasobów stanowiących podstawę działania firmy (nie mogą zostać zlikwidowane), a także wypracowania sieci kontaktów – urzędów, instytucji, organizacji, mogących stanowić dla firmy realne wsparcie w czasach kryzysu.